MEVKİ VE MAKAM HIRSI (2)

Şair Bâkı'nin bu husustaki tavsiyesi ne güzel:

Cihanın nimetinden kendi ab ü dânemiz yeğdir

Elin kaşanesinden kendi viranemiz yeğdir.

Bununla beraber, fani dünyada mevki ve ikbal hırsı için ne kötülükler yapılmamış ki? Resûl-i Ekrem’in ahirete irtihalinden hemen otuz sene sonra Hilafet saltanata çevrilmiş, bir yerlere yaranarak mevki ve ikbal elde etme peşinde olan muhteris insanlar, Hazreti Peygamberin sevgili torunu Hz. Hüse­yin’i şehit etmişler, kellesini şehir şehir dolaştırıp teşhir edip, kız torunlarına da olmadık hakaretler yapmışlardır. Onun en yakın arkadaş­ları olan sahabele­rin birçoğu işkence görmüş, birçoğu katledilmiş, yine birço­ğunun eşi ve kı­zına tecavüz edilmiş, Kâbe mancınıklarla taş yağmu­runa tutulup yakılmış, Resûlullah'ın kabri önünde insanlar katle­dilmişlerdir.([1]) Sebep? Bir yerlere yaranıp mevki-makam  kapabilme uğ­runa.

Makam hırsı ile öz oğlunu veya öz babasını öldürenler. En sadık arka­daşlarına kalleşlik yapanlar. En başarılı ve memleket için elzem olan devlet adamı rakiplerini idam ettirenler. Daha beşikte ve süt çağında onlarca kar­deşini boğduranlar ve daha akla gelmedik cinayetleri işleyenler. Ama dünya bunlara kalmadı. Cinayetleri ve kötü isimleri kaldı. Üste­lik birçoğu dünyada iken yaptıklarının cezasını bulmuş, akıbetleri çok feci olmuştur.

Hilafeti, oğlunu veliaht göstermek suretiyle ilk olarak saltanata çeviren ve on binlerce Müslüman kanının dökülmesine sebep olan Hz. Muaviye vefat ederken:

"Keşke hiç bilinmeyen bir mahalde sade bir insan olsam da, emir­likle meşgul olmasaydım”([2]) demiştir.

Kanuni Sultan Süleyman:

Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi

Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi ([3])                        

Demiştir. Sultan Abdülaziz; "Keşke bir bakkal, bir kasap yani esnaftan biri olsaydım”([4]) demiştir. Koskoca Osmanlı Devletinin ikinci adamı durumun­daki Enver Paşa, işler sarpa sarıp Rusya’ya kaçarken Letonya’da hapse düş­müş ve Sultan kızı olan eşine: "Beni merak etme. Hapistekilerin kara kalem resimlerini yapıyorum. aldığım para ile de harçlığımı çıkarıyorum" diye mektup yazmıştır.([5]) Makam ve mansıbın geçici olduğu, her türlü in­sani ve İslâmi değerleri bir tarafa bırakıp ulaşılması gereken bir gaye olma­dığı, tarih­teki binlerce misalden birkaçı olan şu örneklerden ne güzel anla­şılmaktadır. Ama ibret alanlara.

Şu kıssa ne kadar ibretli: Behlül Dânâ üvey kardeşi olan Abbasi Hali­fesi Harun-ı Reşid'in tahtını boş görüp oturur. Nöbetçiler yaka-paça tar­taklayarak indirirler. Halife gelip kardeşini ağlar bulunca sebebini sorar. Behlül: "Taht­taki bir dakikalık saltanatım için bir ton dayak yedim. Sen yıllardır oturdu­ğuna göre, halin ne olacak" diye ağlarım demiş.

Cenâb-ı Hakk Resûlüne mevki, makam ve mansıp hastası tipleri şöyle ta­rif eder: "Habibim bumuhteris münafıklara Beytül Mal'den (Devlet hazi­nesinden) menfaat sağlanırsa razı olurlar. Verilmezse hemen kı­zarlar isyan ederler”.([6])

Bütün yazdıklarımız şairin şu tek cümlesinde düğümlenir.  "Kubbede bâkî kalan hoş bir sadâdır.” Her şey fani ve geçicidir.

Dipnotlar:

1-İhsan Süreyya Sırma, “Emeviler Dönemi”, Beyan Yay. İst. 1991, s.72.

2-Ergun Göze, “Son Sözleri Ansiklopedisi”, Boğaziçi yayınları,  s, 25.

3-Kanuni Sultan Süleyman, “Divan-ı Muhıbbi”, Dersaadet, 1308, s. 212.

4-Cemal Kutay, “Sultan Abdülaziz’in Avrupa Seyahati”, s, 14.

5-Tarih ve Medeniyet Dergisi, sayı: 9, s. 8.

6-Tevbe Suresi, 58.