NE ARA 40 LİRA

2023 yazı sebze ve meyve üretiminde darlık yaşandığı bir yaz oldu.

Geçmişte yaz aylarının ‘olmazsa, olmaz’ ürünlerinin başında gelen domates, biber, salatalık, karpuz, kavun, kayısı, kiraz, erik, elma gibi ürünlerin tarlada/ağaçta kaldığı zamanlar olurdu.

Bu yaz, öyle biz yaz değildi.

Bazı yaz sebze ve meyvelerinde darlık yaşanırken, bazıları da ancak ihtiyacı karşılayabildi.

Bakacak olursak.

Domatesin tarlada kaldığı yıllar olurdu.

Böyle zamanlarda domates tarlada çürümeye bırakılır ya da kamyonlara doldurularak yollara dökülürdü. Zarar eden üreticinin öfke patlamasıydı bu durum.

Karpuz ve kavun üretiminin fazla verdiği yıllarda da benzer durumlar yaşanırdı.

Sonra meyve üretiminde yaşanırdı.

Kayısı, kiraz, elma gibi meyveler fazlalıktan veya işçi ücretlerinin afaki derecelerde yüksekliğinden dolayı değerlendirilmez, ağaçta kalırdı.

Bu yaz böyle olmadı. Önceki yılların aksine üretimde darlık yaşandı.

Domates çok az yetişti.

Salatalık az yetişti.

Biber az yetişti.

Karpuz, rüzgar gibi geldi, geçti.

Kavun da öyle.

Bahçelerde kayısı da az yetişti.

Kiraz  az yetişti.

Erik, elma beklenileni vermedi.

Sıcak geçen yaz sebze ve meyve üretimini yoksullaştırdı.

Az olan kıymetli olur.

Bu yaz sebze ve meyve çeşitleri  azlığından dolayı daha çok kıymetliydi.

Konya’nın semt pazarlarında yerli cinsten sebze ve meyveler 45 gün kadar tezgahlarda kalabildi.

Azdı, yeterli değildi ama fiyatları da yüksek değildi.

Pahalı olması gereken yaz sebze ve meyveleri pahalı sayılmazdı.

Semt pazarlarında yerli domatesin kilosu 15 liraydı.

Salatalığın kilosu, 10-15 liraydı.

Biberin kilosu , 10-15 liraydı.

Karpuzun kilosu, 8-10 liraydı.

Kavunun kilosu, 10-12 liraydı.

Pazarda az rastlanan kayısının kilosu, 15-20 liraydı.

Kirazın kilosu, 20-25 liraydı.

Eriğin kilosu, 15 liraydı.

Elmanın kilosu, 15 liraydı.

Üretimde darlık olduğu halde, fiyatlar normaldi.

Çok değil yukardaki  fiyatların üzerinden yıl olmadığı gibi, aylar da geçmedi.

Belki 45 gün gibi bir zaman geçmiş olabilir.

Tüm bu ürünlerde, bu kadar kısa zamanda fiyat patlaması meydana geldi son birkaç haftada.

Bir örnek verelim marketlerde eriğin kilo fiyatı, 30 lira.

Öteki bazı ürünlerin fiyatı da pek farklı değil.  

“Yerli bitti, nakliye, vb. maliyet arttı” değil, fiyat patlamasının sebebi.

Yerliden stoklar yapıldı.

Yerliden temin edilerek, buzhanelere konulan ürünler oldu.

Marketlerden birisinde sebze reyonlarının arasında dolaşan adam, kafasını kaldırıp birkaç çeşit domates arasından birisinin fiyatını görünce, “Ne ara 40 lira” oldu, diyebildi.

15 lira, 40 lira.

Aradan 45 gün geçti.

Ne ara, 40 lira?