PİYASA OYUNLARI

“Zam geldi” sözü piyasalarda oynanmakta olan fiyat oyunların en bilineni, vaz geçilmezi.

Bu bir makul sebep mi?

E, biraz öyle ama tam da öyle değil.

Bir ürün grubuna zam yapılmış ya da yapılmamış olsun, piyasalarda  ne kadar ürün varsa anında zamlanıyor. Öyle ki zam haberleri bile zam gelmeyen ürünlerin zamlanmasını beraberinde getirmeye başladı. Fırsatçılık zirve yapmış vaziyette . Her dönem bu böyle olmakla birlikte, bu kadar değildi gene de.

 Resmi Gazetede yayımlanan mal ve hizmetlerdeki fiyat artışları adı konulan fiyat artışları, dolayısıyla zam.

Tekel, akaryakıt, elektrik, doğalgaz ürünlerine yapılan zamlarda adı konulan fiyat artışları, dolayısıyla zam.

Belediyelerin yapmış olduğu su, toplu taşıma ve benzere zamlarda böyle zamlardan.

İlgili meslek odaları tarafından belirlenen tarifeye tabi mal ve hizmetlerdeki fiyat artışları da tüm ürünlerde olduğu gibi insanları rahatsız eden artışlar.

Ticaret odalarına bağlı işletme, kuruluş  ve işyerlerinde yapılan fiyat artışları da kaynağı belli olan zamlar.

Bunların tümü kamu kaynaklı zamlar sınıfındaki zamlar.

“Zam geldi” sözü buraya kadar doğru.

Zam gelince fiyatlar artar haliyle.

PİYASA OYUNLARI

“Zam geldi” bahanesine sığınarak zamlar yapılıyor piyasalarda kuralsız bir biçimde.

Tarife gerektiren mal ve hizmetler tarife çıkmadan zamlanıyor.

Aynı şekilde tarifeye girmeyen ürünlerde zam haberleriyle birlikte maliyet artışı gerekçesiyle zamlar yapılıyor.

Bu durum en çok da gıda da yaşanıyor.

Market ve pazarlarda yaşanıyor.

Giyim ürünlerinde yaşanıyor.

Ürünlerin kafaya göre fiyatlandırdığına görüyorsunuz, ölçüsüz ve kuralsızca.

Sanayilerde yedek parça ve işçilik ücretleri de aynı şekilde. Yedek parça fiyatı ve işçilikler zam haberleriyle birlikte, zamlanıyor.

Dayanıklı tüketim ürünlerinde de aynı manzara. Maliyet artış kaygılarıyla birlikte günlük döviz artışları gün içinde etiket fiyatlarına yansıyor.

Bu arada bir de farklı fiyat uygulamaları var. Aynı ürün  başka bir markette, başka bir mağaza ve dükkanda farklı fiyat olabiliyor. Hatta semt pazarlarında bile aynı ürün farklı fiyatla satılıyor. Sebze aynı, fiyat başka. Meyve aynı, fiyat başka. Soğanın, patatesin fiyatı başka.

Piyasalarda inanılmaz bir keyfiliğin söz konusu olduğunu görüyor insanlar.

Serbest piyasa sözüyle açıklanacak bir durum değil yaşananlar.

“Zam geldi” sözü, zam gelmeyen sözlerin zamlanması için yetiyor.

Denetleyen yok.

Takip eden kurum yok.

Zamları kim yapıyor?

Kamu otoritesi tarafından açıklanan zamların yanı sıra, piyasalarda o zamlarla ilgisi olsun ya da olmasın zam yapıyor elindeki ürünlere.