ŞEKER’İN AYÇİÇEK TAVRI

Tarlada yağlık Ayçiçek hasadı başladı.

Hasat başladı ama açıklanmış bir fiyat yok, Konya Şeker’in açıklamış olduğu fiyatlardan başka.  

Ürün kaça satılacak, kaça alınacak belli değil ülkede. Bu ülkede genellikle tarımsal hasat başladıktan sonra, fiyat açıklanır. O kısa arada kazanan taraf daha çok kazanırken, kaybeden de üreticiler olur.

Tarımsal üretimi sağlayan kesim, her taraftan ihmal ve istismara en açık görünen kesimlerin başında geliyor. Halbuki  ürün alım fiyatlarının zamanında belirlenmesi ve girdi fiyatlarının üretici lehine ve sistematik bir şekilde düzenlenmesi gerekiyor.

Çaresizlik ve teslimiyet üreticinin ilanihaye kaderi olmamalı  tarımsal üretimin  dünyada önem kazandığı günümüzde.

Değişmeyen/değiştirilemeyen kaderi çaresizlik olan üretici hasat dönemlerinde ne yapıyor?

Hasadı başlayan Ayçiçek üzerinden örneklendirelim üreticinin yapabileceklerini. Belli bir fiyat oluşana kadar ürün hasat edilmeyebilir. Fakat bu durumda ürün tarlada kurumaya başlayacak. Ayçiçek tarlada fiyat beklerken kuruma olacak. Buna bağlı olarak nem ve kilo kayıpları yaşanacak.  Dekar başı verim düşecek. Üreticinin önündeki bir başka seçenekte, ürünün hasadını yaparak açığa satmak.  Bu durumda ürünün fiyatı alıcıların vicdanına kalıyor.  

Vicdan mı, kazanç mı önemli?

Bizdeki anlayışa göre kazanç daha önemli.

Üreticilerin  tarımsal faaliyetlerini sürdürebilmesi için her şeyden önce kazanmaları gerekiyor. Ürün fiyatlarının hasat zamanından önce belirlenmesi, bu hiç zor değil ama belirlenemiyorsa avans fiyat uygulamaları ile üreticinin kaderi çaresizlik olmaktan çıkabilir, çıkartılabilir. Yerli, milli ve ayrıca dini hassasiyetler dediğimiz yüce değerler, böyle bir şey olmalı.

Ülkemizde Ayçiçek piyasasının belirleyici güçlü aktörü Konya Şeker yapıyor bunu.

Hasat başlamadan önce fiyat açıklıyor Konya Şeker.

Maksat üreticiyi korumak/kollamak/kazandırmak ve tarımsal faaliyetlere sürdürebilirlik sağlamak.

Ülkede üretimin devamı için, üreticilerin mutlaka kazanması gerekiyor.

Konya Şeker tüm üretim alanlarında bu anlayış ve hassasiyetle hareket ediyor görülebildiği kadarıyla.. Aslında bu bilinç ve duyarlılıkla hareket etmeleri ve tavır koymaları gerekiyor tüm söz söyleme bilgi ve ehliyetine sahip  kurumların ve yöneticilerin. Bir ya da birkaç tane değil  yüzlercesi olmalı Konya Şeker gibi bu ülkede üreticiler adına olumlu tavır koyabilen ve yol gösteren kurum sayısının.

Ayçiçek’e bakalım.

Türkiye’de yaklaşık 7 milyon dekar alanda Ayçiçek ekimi yapılırken, 2 milyon ton da üretim gerçekleşiyor.

Ayçiçek üretiminin yüzde 90’lık kısmı Ayçiçek yağı olarak evlere giriyor. Ayçiçek yağı endüstriyel yağlar içinde her hesaplı olanı. Zeytinyağı ve fındık yağı pahalı olduğu için, Ayçiçek yağı mutfakların zorunlu ihtiyacı haline geldi. Tencereler Ayçiçek yağı ile kaynıyor. O olmazsa, olmayacak.  Ayçiçek yağı her aşamada büyük önem taşıyor. Üretirken de, tüketirken de çok önemli. Çok stratejik bir ürün.

Yılda yaklaşık 2 milyon ton Ayçiçek üretimimiz var ama yetmiyor.

Dünyanın çeşitli ülkelerinden en fazla Ayçiçek alan ülkeyiz. Dünyada üretilen toplam ayçiçeğin yüzde 39’unu alıyoruz. Avrupa Birliği ülkelerinin ithal ettiği toplam Ayçiçek oranı sadece yüzde 21’de kalıyor. Üretimin kalan kısmı ise başka ülkeler tarafından alınıyor. Stratejik ürün olarak gördüğümüz Ayçiçeğin öneminden bahsederken, bu bilgilerde de bahsetme gereği duyduk.

Yıllık Ayçiçek üretimimiz yeterli olmadığı için oluşan talep açığını ithalat yoluyla karşılıyoruz mecburen. Oysa daha çok üretebilsek, ki bunun yolu üretim/üretici ortam ve şartlarının  iyileştirilmesi ve kolaylaştırılması ile mümkün açığı ithalat yoluyla karşılama zorunda kalmayacağız.  Ama yapılmıyor her nedense. Elde edilen ürünün pazarda iyi fiyatla değerlendirilmesi ve girdi fiyatlarının istikrarlı hale getirilmesi  için ortak bir çabada  gösterilmiyor. Bu tür ürünleri ithal ederken gümrük vergilerinin sıfırlanması da iç piyasada fiyat istikrarsızlığına neden oluyor.

Ayçiçek ithal ettiğimiz ülkelere bakalım.

Moldova, Romanya, Ukrayna, Bulgaristan, Rusya.

Geniş tarım alanlarıyla övünen Türkiye bu ülkelerden Ayçiçek ithal ediyor. Yap yaparak  mutfaklardaki tencereleri kaynatabilmek için. Diyeceksiniz ki, “Daha neler ithal ediliyor.” Ediliyor, doğru.

KONYA ŞEKER’İN AYÇİÇEK ALIM FİYATLARI

Yağ ve nem oranına göre 5 bin 368 lira, 5 bin 450 arasında değişen fiyat açıklandı.

Üreticiye çok kazandırmasa da iyi fiyat bu fiyatlar. Üretici Ayçiçek üretiminden hububat ürünlerine göre daha çok kazanacak.

Konya Şeker’in fiyat açıklarken önemli bir hamlesi de “Avans fiyat” uygulaması oldu. Konya Şeker’in alım kantarlarında,  yukarı yönlü  fiyatlar üzerinden Ayçiçek alımı yapılacak. Anlayacağınız açıklanan  fiyatlar sabit fiyat olarak kalmayacak.

Şeker’in Ayçiçek tavrı yerinde ve tam da zamanında tavır.