Tefekkür ve Tezekkür

04 Mayıs 2020, Pazartesi 09:06

A+
A-

Tefekkür; düşünme, arama, araştırma, tezekkür; aradığını anma, hatırlama, anlama manalarına gelir. İslâm ilim, irfân, tefekkür ve tezekkür dinidir. Müslüman düşünecek, bilecek, anlayacak ve anladığını yâni düşünerek bulduğu Rabbine ibâdet ve itaat edecek. Müslüman arayıp anlamadan taklitçi biri olarak, “uydum kalabalığa” diye îman etmeyecek. Konunun önemine binâen Kur’ân’da tefekkür 200 âyette geçmektedir.(1) Hz. Ali ne kadar ibretli söylemiş: “İlimsiz ibâdette, tefekkürsüz tilâvette (okumada) hayır olmaz.”

Biz Müminler namazlarımızda tahiyyata oturunca “Salli” ve “Bârik” duâlarını okurken, günde yüzlerce defa Hz. İbrâhim’e selâm göndeririz. O’nun ismini Peygamberimizle berâber anıp, şanını yüceltiriz. Sebebi şudur: Bu büyük peygamberin farklı özellikleri olmakla berâber, en büyük mahâreti, Rabbini düşünerek, tefekkür ve tezekkür netîcesi arayarak bulmasıdır.(2) İstidlâli metot denen bu yol, Kur’ân’da En’âm Sûresinin 75. âyetinden itibâren anlatılır. Ayrıca Hz. İbrâhim, Peygamberimizin 9. Göbekten dedesi olur.

Kâinatta bilinçli ibâdet sebebiyle, Hallâk-ı Cihâna yakınlıktan, sevgili kul olmaktan daha büyük bir şeref olamaz. Bu bahtiyarlığa varabilmek için de tefekkür ve tezekkür ehli olmak gerekir. Kur’ân böyle insanları, peygamberler, veliler, sâlihler, sıddıklar diye nitelendirir. Bunların hepsi tefekkür erbabıdır. Tefekkür halinde iken kulun alıcıları ve antenleri daha hassas çalışır. mâlûm Efendimiz’e Peygamberlik böyle bir düşünce yoğunluğu halinde iken Hıra Dağında gelmiştir.

Yüce Allah insan beynini tefekkür ve tezekküre uygun yaratmıştır. Öyle ki; Ulu Allah’ın ilk emrini yerine getirip okudukça, düşündükçe, araştırdıkça, beyin hücreleri çoğalmakta, kendini yenilemekte, bunamaktan, delirmekten, Alzheimer gibi hastalıklardan kendini korumaktadır. Bedenî tembellik insanı obezleştiriyor, fikri tembellik de beyni küçültüp çocuklaştırıyor.

Beyni canlı tutmanın tek yolu okumak ve düşünmektir. dünyâda beyin üzerine otorite olan ve kendisine ABD de asrın tıp ödülü verilen(3) popüler doktorumuz Prof. Gazi Yaşargil, “Beyninizi geliştirmek ve genç tutmak için çok okuyun, bulmaca çözün, illâki beyni çalıştırın” demektedir.(4) Jaurnal Nourology adlı tıp dergisinde çıkan bir makalede “çok okuyan insanların yaşlılıklarında daha az hâfıza kaybına uğradıkları” yazılmıştır.(5)

Eskiden okul dönemlerimizde bize “geriye ket vurma” diye bir şey öğretirlerdi. Yâni “insan beyninin de bir kapasitesi var. Bu kapasiteyi doldurursan yeni öğrendiğin bilgiler, eskileri siler” derler ve bir misal verirlerdi: Bir borunun içini tamâmen doldurursan, dolduktan sonra illâki yeni bir şeyler sokuşturmak istersen, öbür ucundan eski doldurduklarından bazıları çıkar.

Halbuki bunun gerçeği yansıtmadığı bugün ortaya çıkmıştır. Yapılan araştırmalar, dâhi denen insanların bile, Allah’ın verdiği beyin nimetinin yüzde onunu ancak kullanabildiklerini ortaya koymaktadır.(6) Bunun için şöyle denmiştir:“dünyâda her şey çalıştıkça eskir ve yıpranır, beyin ise çalıştıkça gençleşir ve yenilenir.” Hatta büyük sosyolog İbni Haldun; “Beyin; değirmene benzer, içine bir şey atmazsan, kendi kendini öğütür.” demiştir.

Çalıştırıldığı takdirde canlılığını ölünceye kadar devam ettiren ve saniyede 20 katrilyon işlem yapma kapasitesine sâhip olan beynin,(7) ABD ve ileri tıp merkezlerinde yapılan araştırmalarda yeni yeni sırları ortaya çıkmaktadır. dünyânın en saygın üniversitelerinden Yale Üniversitesi tarafından yapılan ve dünyânın en saygın bilim dergisi New Scientist'ta yayınlanan bir araştırmaya göre insan beyni "Tanrı’ya inanmak için programlanmıştır."(8)

Yine ABD de yapılan araştırmalarda beynin çok çalışmakla yorulmayacağı, yorgunluk hissinin başka bir kaynaktan geldiği ispatlanmıştır.(9) Roger Garaudy (1913-2012); “Bu sebeple olsa gerek ki; Kur’ân-ı Kerimin 750 âyeti yâni sekizde biri insanları araştırmaya, incelemeye teşvik eder” demiştir.(10)