TEMİZLİK VE ÖNEMİ

         Temizlik hayatımızda en temel konulardandır. Yüce dinimiz İslâm'da temizliğe büyük önem verilmiştir. "İslâm kaynaklarında temizlik kavramı genellikle tahâret (tuhr) kelimesiyle ifade edilir. Ayrıca zekât kökünden çeşitli kelimeler “maddî veya mânevî yönden temizlenme; temizleme, arıtma, temize çıkarma” anlamında kullanılır. Nezâfet ve nek?’ (nek?vet) kökünden kelimeler de benzer anlamları içerir. Bu kavramların karşıtları necâset, hubs, reces gibi kelimelerdir." (Mustafa Çağrıcı, "Temizlik", DİA,yıl: 2011, cilt: 40, sayfa: 427)

         Kur’ân-ı Kerîm’de temizlik karşılığında en sık kullanılan kavram tahârettir. Bu kavram, içinde yer aldığı on dokuz âyetin üçünde hadesten tahâreti, sekizinde günahlardan, ahlâkî ve mânevî kirlerden temizlenmeyi ifade eder; diğerlerinde ise hem maddî hem mânevî temizlik anlamı vardır. Nitekim Râgıb el-İsfahânî tahâretin beden ve ruh (nefis) temizliği diye ikiye ayrıldığını, âyetlerin genelinden her iki anlamın çıkarılabildiğini belirtir. İlk nâzil olan sûrelerden Müddessir 74/4-5'de, “Elbiseni temiz tut, günahlardan uzak dur!” buyurulması Kur’an’ın maddî ve mânevî temizliğe verdiği önemi gösterir. Fahreddin er-Râzî’nin kaydettiğine göre buradaki elbise ile bütün bedenin kastedildiğini ileri süren müfessirler yanında bazıları elbiseden maksadın kalp olduğunu söylemiştir (Mefâtî?u’l-?ayb, XXX, 191-192).

          Kur'an-ı Kerim'de temizlik konusu ile ilgili ayetlerde şöyle buyurulur:

          "Allah, çok tövbe edenleri ve çok temizlenenleri sever." (Bakara 2/222); "temizlenmeyi seven insanlar vardır, Allah da temizlenenleri sever." (Tevbe 9/108).

          Allah, Hz. İbrâhim’e ve Hz. İsmâil’e kendi evini (Kâbe) temiz tutmalarını emretmiştir (Bakara 2/125;Hac 22/26). İnsanların temizlikte kullanmaları için Allah gökten su indirmektedir (Enfâl 8/11), bu tertemiz bir sudur (Furk?n 25/48); Allah iyi kullarına cennette tertemiz bir içecek lutfedecektir (İnsân 76/5-6).

        Allah’ın insanlara iffetli olmalarını, ibadet etmelerini, kendisine ve peygamberine itaat etmelerini emretmekle onları günah kirlerinden arıtıp temizlemeyi murat ettiği (Ahzâb 33/33); müminlere abdest, gusül ve teyemmümü emretmekle onları günahlardan temizlemek ve üzerlerindeki nimeti tamamlamak istediği (Mâide 5/6); sadakanın insanları günahlardan arındırdığı (Tevbe 9/103) bildirilir. (Mustafa Çağrıcı, "Temizlik", DİA,yıl: 2011, cilt: 40, sayfa: 427)

          Hz. Peygamber Efendimiz (sav) genel olarak sağlık ve temizliğe, bilhassa ağız, burun ve diş gibi sağlık bakımından özel önem taşıyan organların temizliğine (Müsned, I, 258, 344; Buhârî, “Ri???”, 1; Müslim, “Tahâret”, 56); ayrıca saç, sakal ve bıyık bakımına (Buhârî, “Libâs”, 64, 74; Müslim, “Tahâret”, 54; Ebû Dâvûd, “Tereccül”, 3) önem verirdi. “Temizlik imanın yarısıdır” (Müsned, V, 342-344; Dârimî, “Vu?û”, 2; Müslim, “Tahâret”, 1); “Namazın anahtarı temizliktir” (Müsned, I, 123; Ebû Dâvûd, “Salât”, 73; Tirmizî, “Tahâret”, 3) meâlindeki hadisler Resûl-i Ekrem’in temizlik kültürünün geliştirilmesine verdiği önemin açık ifadeleridir.

          Bir hadiste bildirildiğine göre `sünnet olmak, kasıkları tıraş etmek, tırnakları kesmek, koltuk altındaki kılları almak, bıyıkları kısaltmak, peygamberlerin geleneğidir` (Buhârî, “Libâs”, 63, 64; Müslim, “Tahâret”, 49-56). Resûlullah çevresindeki insanlara temizlik alışkanlığı kazandırmaya çalışır, kılık kıyafet temizliğine dikkat çekerdi (Muvatta, “Şa'r”, 7; Ebû Dâvûd, “Libâs”, 17). Bilhassa cuma ve bayram günlerinde yıkanır, temiz ve güzel elbise giyer, hoş koku sürünürdü (Buhârî, “Cuma”, 2-6, 13; Ebû Dâvûd, “Tahâret”, 127). Temizliği gösterdiği için beyaz elbise giymeyi tavsiye ederdi (Müsned, V, 10, 13; Ebû Dâvûd, “Libâs”, 13; Tirmizî, “Edeb”, 46). Bir cuma günü üstü başı toz içinde, terlemiş vaziyette huzuruna gelen birine, “Keşke böyle bir günde temizlik yapsaydın” buyurmuştur (Buhârî, “Cuma”, 15; Müslim, “Cuma”, 5).

          Bütün bu ayet ve hadisler, temizliğin en önde gelen ve en önemli konulardan biri olduğunu ortaya koymaktadır. Günümüzde doktorlarımız da pek çok hastalığın temizliğe yeterince özen gösterilmemesinden kaynaklandığını ifade etmektedirler.

           O halde öncelikle Allah'ın sevgisini ve hoşnutluğunu kazanmak ve sağlığımızı korumak için temizliğe dikkat edelim. Çocuklarımızın ve gençlerimizin eğitiminde temizlik konusunu ilk konular arasına alalım ve sürekli gündemde tutalım.