Toplumdan şikayetçiyseniz rol modellerinize bakınız

Dünya değişti(rildi). Komşuda pişenin size de düştüğü dünya değil günümüz. İbadet de kabahat de gizli değil artık yediğinizin içtiğinizin , gezdiğinizin tozduğunuzun gizli olmadığı gibi. İdealler, doğrular, örf adet ve gelenekler tüketildi . Toplum içi statü tükettiklerinizle, yaşam tarzınızla ölçülür hale geldi. Ne gençliğimizin arada hüzün veren, belki ağlatan ama sonunda hep kötülerin kaybettiği Yeşilçam filmleri var günümüzde ne de Kemalettin Tuğcu dizisi kitaplar. Etkilendiklerimiz de değişti. Televizyon dizileri tüketilecek sonsuz nesneler yoluyla oluşturulacak yaşam tarzlarıyla ilgili bilgiler yerleştiriyor beynimize. Güzel evler, göz kamaştıran kıyafetler, pahalı arabalar, değerli hediyeler ve mücevherler artık paranın gücü olarak önünüze konuluyor. En çok kullanılan medya televizyon neredeyse ulusal kimlik sorunu ve küçülen dünyaya egemen ;  neredeyse temel bilgive referans kaynağı haline geldi. Toplumun önüne konulan ünlüler bireyler için rol model. Beden algısını bile değiştiriyor. Ünlü kişiler, sosyal medya fenomenleri, sosyete camiası içindeki insanların parlak yaşamları imrenilecek yaşamlar olarak konuyor toplumun önüne. İşin maalesef ilginç ve acı olanı toplumun önüne örnek olarak konulan yaşamlarına imrenilen insanlar hatalar da yapsalar ne karalanmaya ne silinmeye ne örnek alınmaktan vazgeçilmeye ne fanları tarafından terk edilmeye ne kınanmaya maruz kalmıyorlar, değiştirilen değer yargılarıyla artık hataları bile artı puan olarak dönüyor ve asla örnek alınmaması gereken tipler rol model olarak topluma örnek olmaya devam ediyorlar.

Yıllar önce bir akraba çocuğu henüz meslek hayatı endüstri mühendisliğinin başındayken “kariyer planımı yaptım” dedi ve açıkladı “10 yıl çalışıp bir milyon dolar biriktirecek sonra hayatımı yaşayacağım” Kendisine “bordrolu çalışan olarak legal yoldan asla mümkün olamayacağını” anlattım, bozuldu, içinden sinirlendi mutlaka ama bugün gelinen noktada hayallerinden çok uzakta. İhtiyaçların sınırsız ancak kaynakların sınırlı olduğu dünya gerçeklerinde herkes az çalışmak, çok kazanmak, medyada imrendiği insanlar gibi yaşamak isteyebilir. Rol model “bireyin belirli bir toplumsal rol ve çerçevesindeki davranışlarını ona bakarak ve şekillendirerek benzer tutumlar sergilemeye eğilim gösterdiği kişilik “olarak tanımlanıyor. Geniş halk kitlelerinin örnek alıp hayran olduğu kişiler. Aslında toplumun önüne konması gereken rol modeller topluma ışık tutan, eserleri ve fikirleriyle çığır açan kişiler olması gerekirken  şöhret rağbet görüyor, rol de model de rol modeli model edinen de etkileniyor, imajla yönlendiriliyoruz, anlık görüntü, sahte duruş prim yapıyor, yapanın yaptığı yanına kalıyor. İşin kötü tarafı toplumun parlak yaşamlarına bakıp örnek aldığı kişilerin yolundan gidenlerin çoğu hayal ettiği hedefe ulaşamıyor . Rol model çocuklukta ebeveynler, okul çağında öğretmenler doğal olarak. Ergenlik, asilik, bağımsızlık kazanma döneminde ise güçlü roller model. 2006 yılında gençler rol modellerinin Polat Alemdar olduğunu açıklamışlar. Toplumun geldiği noktadan çoğumuz şikayetciyiz. Siz de şikayetçi olanlardansanız önce kendimize bakacağız, çocuklarımızın hatalarının örneği bizleriz, okullarda öğretmenler. Mesela okul bahçesi veya öğrenci gezisinde açıkça sigara içen bir öğretmen kötü rol modeldir öğrencileri için. Örnekleri çoğaltabiliriz, yıllar içinde mesela ödüllü proje sahibi bir mimarı örnek olarak koymadık gençlerin önüne ama birden fazla eşli yaşamıyla her gün medyada yer alan ve hurda demir ve deniz kumu ile inşaat yaptırdığını söyleyen güç konuldu parlak yaşamıyla gözümüzün önüne. Sanatcı olarak önümüze parlak yaşamıyla konulanlar örnek aile yaşamı veya topluma ters düşmeyen yaşamlarıyla değil eş veya sevgililerini darp eden, zaman zaman uyuşturucu kullandığını itiraf eden , uçakta olay çıkaran içinden çıktığı halkın tepesinde yükselen ama halkı beğenmeyen tipler oldu haber bile olmaması gerekirken. Çevreci nutuklarıyla bilinenlerden özel koy kapatanlar çıktı, kısa zamanda nasıl olduğu bilinmeyen ama cafcaflı yaşamları, pahalı araçları hatta uçaklarıyla gündeme geliveren veya sponsor firmalar desteğiyle parlak yaşamlar süren sanal alem kahramanları rol model olarak girdi gençlerin hayaline. İşin kötüsü bu davranışları bile onları fanlarının gözünden düşürmedi, ne yapsalar şöhretleri de kazançları da devam etti, ne gözaltılar ne devam eden  mahkemeler etkilemedi onları, kaldıkları yerden devam ettiler fanları artarak gösterişli yaşamlarını görgüsüzce  gözlere sokarak ve gençleri etkilemeye, imrendirmeye devam ederek. Siz  yıllardır gençlerin önüne rol model olarak tırnağıyla kazıyarak iş kurup büyütenleri, başarılı akademisyenleri, ödül kazanan proje sahiplerini, yaşantısı topluma ters gelmeyen sanatçıları koyduğumuzu gördünüz mü? Bence helalinden ve emeğiyle bir yere gelen kişi toplumun gözünde türedi söhretlerden daha değerli ama parayla ve ihtişamla her  şeyi örtenler medya kahramanı oldu yıllardır maalesef. O zaman niye şikayetçiyiz ki toplumun halinden, başta televizyon dizi ve programları, ulusal medyanın magazinsel yayınları hepimiz suçluyuz, bu sahte ve türedi kahramanların cafcaflı ve imrendirici imajlarla sunulan haberlerini yapan da yayan da izleyen bizler de. Çocuklar ve gençleri yanlış etkileyen herkes sorumludur.

2020 yılında Aile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Rol Model Programı başlatmış. Çocukların sanatsal, kültürel, sosyal etkinliklere ilgisini artırmak ve güzel davranışlar geliştirmelerine katkı sağlamak için onları olumlu rol model olabilecek kişilerle bir araya getirmeyi hedeflemiş ve 3386 etkinliğe rol model olarak ilham verebilecek sağlık, eğitim, spor, kültür, sanat, iş dünyası, kamu, bankacılık gibi alanlarda başarılı 3491 kişiyle buluşturmayı hedeflemiş. Aslında keşke bu güzel proje devam etse ve ilk katılımcıların gelişimleri izlense dahası yaygınlaştırılsa. Çok değerli bir liste olan vergi rekortmenleri listesine bile ismimizi açıklamaktan imtina ediyoruz nedense, başarıyı parayla ölçüyoruz nasıl geldiğine bakılmaksızın, eğitimi ve başarılı eğitimlileri değersizleştiriyoruz maalesef. O zaman niye şikayetçiyiz ki? Doğru rol model gerekir topluma da bulup medyaya  konu edecek var mı bilmiyorum ; değişen değer yargılarıyla nasıl olacak onu da bilmiyorum.