VERGİ CEZALARINA KARŞI BAŞVURU YOLLARI

Vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettüp eden gerçek ve tüzel kişiler mükellef olarak, verginin ödenmesi bakımından alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişiler ise vergi sorumlusu olarak tanımlanmaktadır. Mükellefler (mükellef ifadesi vergi sorumlularını da kapsamaktadır.), vergilendirme ile ilgili ödevlerin zamanında yerine getirilmemesi veya eksik yerine getirilmesi yüzünden verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesi sebebiyle vergi ziyaı cezası ile vergi kanunlarının şekle ve usule müteallik hükümlerine riayet edilmemesi sebebiyle de usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları ile muhatap olmaktadırlar.

Adına vergi cezası kesilen bir mükellefin yasal haklarının neler olduğunu, özellikli durumları ve ödeme niyetinde olan mükelleflere yönelik vergi cezalarındaki indirim avantajlarını birlikte inceleyelim.

Vergi Cezası Kesilen Mükellefler Hangi Haklara Sahipler?

Mükelleflerin bağlı oldukları vergi dairesi tarafından kesilen vergi cezaları, ilgililere ceza ihbarnamesi ile tebliğ edilmekte ve tebliğden itibaren “dava açma, uzlaşma ve cezada indirim” haklarına ilişkin 30 günlük süre işlemeye başlamaktadır.

Mükellefler, adlarına tarh edilen vergiler ve kesilen vergi cezaları için kendilerine resmi tebligat yapıldıktan itibaren 30 gün içerisinde isterlerse konuyu yargıya taşıyabilir, dilerlerse vergi dairesi nezdinde uzlaşma yolunu seçebilir, dilerlerse de yazılı talepleri ile adlarına kesilen cezaların indirimini talep edebilmektedirler. Bu hakların her biri başlı başlına bir tercih olup dava açma yoluna giden mükellefler uzlaşma ve cezada indirim imkanlarından yararlanamamakta, kendilerine tebliğ edilen ceza ihbarnamesine karşı dava açmayan mükellefler ise uzlaşma ve cezada indirim haklarından sadece birini kullanabilmektedirler.

Dava Açmak Tahsilatı Durduruyor!

Ceza ihbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren 30 günlük hak düşürücü süre içerisinde Vergi Mahkemesinde dava açılması halinde vergi ve cezaların tahsili -yürütmeyi durdurma kararına gerek olmaksızın- kendiliğinden durmakta ve mahkeme kararının sonucu beklenmektedir. Böylelikle, adına tarh edilen vergiler ve kesilen cezalar için yargı yoluna başvuran mükelleflerin dava sonucuna kadar vergi ve vergi cezalarını ödemeleri gerekmemektedir.

Cezada İndirim Müessesesiyle %50 İndirim Avantajı

Kesilen vergi ziyaı cezası, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları için dava açma yolunu tercih etmeyen mükellefler, ceza ihbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde Vergi Usul Kanunu 376/1. maddesi uyarınca cezada indirim talebinde bulunabilmektedirler. Bu kapsamda yapılan talep üzerine, tarh edilen vergi asıllarının tamamının süresinde ödenmesi kaydıyla, kesilen vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının yarısı indirilmektedir.

2022 yılında mükellefler adına kesilen “usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezası” tutarı 6.800 TL’nin altında ise mükelleflerin bu cezalar için uzlaşma imkanı bulunmamaktadır. Buna karşın; belirlenen bu tutarın altındaki usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları için Vergi Usul Kanununun 376/1. maddesindeki yarı oranındaki indirim imkanı yüzde elli artırımlı uygulanacaktır. Bu sebeple de ilgili cezalar için uzlaşma yoluna başvuramayan mükelleflerin adlarına kesilen bu cezalar için dava yoluna gitmeyip cezada indirim müessesesini tercih etmeleri halinde bu cezaların %75’i indirilecektir.

Uzlaşmada İlave İndirim İmkanı

Dava açma yolunu seçmeyen mükellefler, adlarına kesilen vergi cezaları için uzlaşma hakkına da sahiptirler. Yapılacak uzlaşmalarda, kesilen vergi cezaları vergi idaresince belli edilen oranlarda indirilmekte, buna ilave olarak Vergi Usul Kanununun 376/2. maddesi uyarınca; “üzerinde uzlaşılan vergilerin tamamının ve cezaların %75’inin süresinde ödenmesi” halinde üzerinde uzlaşılan vergi cezalarının %25’i de ayrıca indirilmektedir.

Tabi bu noktada değinmemiz gereken birinci önemli husus; uzlaşma yolunu seçebilmek için vergi ziyaı cezalarında bir tutar sınırı olmamasına rağmen usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarında uzlaşma yoluna gidebilmek için işlenen fiil bazında bu cezaların toplamının 6.800 TL’nin (2022 yılı tutarı) üzerinde olması gerekmektedir. İkinci önemli husus ise üzerinde uzlaşılan vergi ve vergi cezalarına karşı dava açma hakkının ve başkaca bir mercie şikayet yolunun bulunmayışıdır.

Vergi Cezalarında Ödeme Zamanı

Mükelleflerin, adlarına kesilen vergi cezalarını; bu cezaya karşı dava açmamaları halinde dava açma süresinin bittiği tarihten itibaren, dava açılması halinde ise vergi mahkemesi kararı üzerine vergi dairesince düzenlenecek ihbarnamenin mükellefe tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içinde ödemeleri gerekmektedir.